Yelken – Son
Yelken konusunda temel amacı bilinçlendirme olan yazı dizisinin sonuna geldik. Özetle yelkenin temelleri bilgi olarak iletildi. Unutulmuş ve atlanmış veya benim bilmediğim başka değinilmesi gereken konular olabilir. Ancak yazıları gözden geçirdiğimde hiç bilmeyen ama teknesi ile denize çıkan herkesin sakin havalarda başlamak kaydı ile yelken yapabileceği kadar yeterli olduğunu gördüm. Amacım yelken teorisine hemen hiç girmeden, denizcilik terimlerinden mümkün olduğu kadar uzak durarak yelken kullanımını teşvik etmekti. Birçok teknede özel göstergelerin olmadığını varsayarak gösterge kullanımlarından hiç bahsetmedim. Zaten iyi bir yelkenci de hiç gösterge kullanmadan, rüzgarı ve denizi hisseder ona göre hareket eder.
Başlangıç için bu yazıların yeterli olduğuna inanıyorum. Yeter ki denize çıkılsın ve sakin havalarda anlatılanlar uygulanmaya çalışılsın. Tekneleri ile gezmekten başka bir amacı olmayanların bir yarışçı kadar hassasiyetle trimlere dikkat etmelerine, her türlü trim olanağınının tamamını kullanmalarına gerek yok. Yelkende amaç bir yerden bir yere hızlı gitme aracı değildir, bir keyif aracıdır. Yelkenli tekne sahiplerinin bu bilinçle hareket ettiğine inanıyorum, hızlı bir şekilde bir yere gitmeyi planlamış olsalardı yelkenli yerine sürat teknesi alırlardı. Tecrübesiz sayabileceğimiz ailenizle birlikte yelkenin keyfini çıkarmak size kalmış. Acelemiz olmadığına ve kimseyle yarışmak gibi bir niyetimiz de olmadığına göre, tekneyi fazla yatırmadan, aile bireylerini bordodan ayaklarını sarkıtıp kuru fiber veya tahta zemine rüzgar üstüne oturtmadan da yelken yapabiliriz.
Gezi teknelerini yarış teknelerinden ayıran en önemli özellik bana göre güçlü bir motorlarının olmasıdır. Rüzgarın yetersiz olduğu durumlarda veya gideceğimiz yer tam rüzgarın geldiği yönde ise motor kullanmaktan çekinmeyin. Unutulmaması gereken motorla seyirde bile yelkenin teknenin sallanmasını azaltma, serpintiyi azaltma ve motora yardımcı olma gibi bazı özellikleri vardır. Bir fırtınada motor ile hiç bir ilerleme kaydedemezken, yelken ile tekneyi çok daha kolay kontrol edebilirsiniz.
Yelken seyri ortalamalara bakıldığında yavaş bir seyirdir, ancak rüzgarı bulduğunuzda motorla ulaşamayacağınız seyir hızlarına ulaşabileceğinizi unutmayın. Neptün’ün altı temiz olduğu zaman motorla ulaşabileceği en yüksek hız 7,5 knot’tur. Yelken ile uzun süre 8,5 knot hızla seyir yaptığım oldu, ulaşabildiğim en yüksek hız ise 12 knot’tu. Yine yarıştığımız teknenin motorla seyir hızı 7 knot’u geçmezken bir yarışta 12 saati aşkın bir süre sürekli 10 – 12 knotla seyrettik ve zaman zaman hızımız 16 knot’u aştı. Yelkenle seyirde motor gürültüsü olmadığı için özellikle aile bireylerine yavaşmış gibi gelebilir. Hız göstergenizden kontrol ederseniz uygun rüzgarlarda motor seyrine göre hiç de yavaş gitmediğinizi fark edersiniz.
Tekrarlamak istediğim bir kaç nokta var
1.Usulüne uygun yapılmış hiç bir yelkenli yatı rüzgar ile deviremezsiniz, uğraşıp devirseniz bile mutlaka düzelir. Sert havalarda su girebilecek tüm lumboz ve hatchleri kapatmak iyi bir önlemdir. Hatta kamarada kalmıyorsanız yelken yaparken bunları kapalı tutmayı alışkanlık haline getirmelisiniz. Bunları açık unutsanız bile tekneyi batıramazsınız, en fazla içerideki eşyalarınız ıslanır.
2.Bumbanın tehlike yaratabileceği durumlar çok fazla değildir. Yelkeni basarken ve pupada kontrolsuz kavança dışında dümen ile engelleyemeyeceğiniz bir tehlike yoktur. Teknenin baş üstüne geçmeniz gerektiğinde mutlaka rüzgar üstü bordoyu kullanın.
3.Yelkende ve teknelerde deniz kazaları önemsenmeyecek kadar azdır. Az olduğu için haber değeri taşırlar. Bakımlı bir tekne kayaya veya başka bir tekneye çarpmadıkça çok zor batar. Emniyet tedbirlerinizi alın ama teknenize de güvenin.
4.Göstergeler önemli yardımcılar da olsa rüzgarı hissederek yelken yapmak en doğrusudur.
Özellikle öğrenme döneminde “sprayhood” denilen kamara girişindeki tenteyi indirirseniz rüzgarı daha iyi hissedersiniz.
Yarış dışında yelken bir yaşam tarzıdır. Bu dizide sadece yelken kullanımına odaklandık. Aklıma gelen bir kaç konuda başka arkadaşlarımız daha önce davranıp yazmazlarsa, örneğin navigasyon (elektronik destekli), demirleme, sıkışık yerlerde manevra konularına da daha sonra değineceğim.
