Denizde çatışmayı önleme için uluslararası kabul görmüş 38 kural vardır. Her denizci ve özellikle kaptanlar bu kuralları bilmek ve uygulamak zorundadır. Uluslar arası Denizde Çatışmayı Önleme Tüzüğü(IRPCS), yerel kural istisnaları dışında, dünyanın bütün suyollarında hem ticari hem de amatör tekneler için geçerlidir. Yol hakkı kural ve düzenlemeleri, burada her yönü işlenemeyecek kadar karışık ve kapsamlı bir konudur. Bu düzenlemelerin çoğu eğlence ve gezi amaçlı seyirlerle değil, ticari deniz taşımacılığı ile ilgilidir. Aşağıda belirteceğimiz kurallar gezi yatları, hareketli salmaya sahip dingiler, katamaranlar için geçerlidir. Ayrıca yarış teknelerinin yine bu düzenlemelere bağlı kendi özgün kuralları da vardır.
Seyir halindeyken başka bir tekne ile çatışma riski olup olmadığını belirlemek için bütün olanaklar kullanılmalıdır. Bu olanaklarda biri ise transit kerterizden yaklaşmakta olan bir tekneyi, kendi teknemizin bir parçası olan(mesela çarmıh telleri)ile hizalamaktır. Nispi kerteriz değişmiyorsa çatışma riski var demektir.
Çatışmayı önlemek için yapılan bütün eylemler pozitif yönde ve zamanında yapılmalıdır. Aksi takdirde son ana kadar beklenmesi diğer tekne de kafa karışıklığı yaratabilir. Yelkenli teknede ise yapılacak en makul hareket, dümeni diğer teknenin kıçından açığa kırmak ya da rotasından çıkacak şekilde tramola atmak olacaktır.
Motorla yürüyen tekneler ,yelkenli teknelere yol verir.Ancak balıkçı tekneleri, feribotlar ve okyanus aşırı seyreden büyük gemiler gibi bazı ticari gemiler liman ve haliçlerde diğer bütün amatör teknelere göre yol üstünlüğüne sahiptir.(liman ve klavuz kitapları hangi teknelerin yol üstünlüğüne sahip olduğunu belirtir.)
Dar kanallarda kanalın sancağından seyredilmelidir. (iskele iskeleye geçiş yapılmalıdır)
Eğer yelkenli iki tekne farklı kontralardan birbirlerine yaklaştıysa; rüzgarı iskele kontradan alan tekne, rüzgarı sancak kontradan alan tekneye yol vermek zorundadır
Yelkenli iki tekne aynı kontrada seyrediyorsa; rüzgar üstündeki tekne, rüzgar altındaki teknenin rotasından çıkmalıdır.(çünkü rüzgar üstündeki tekne ,rüzgar altındaki teknenin rüzgarını keserek manevra yapmasına yetecek rüzgarı almasını engeller)
Bir gemi başka bir gemiye yetişiyorsa, arkadan gelen gemi yetiştiği teknenin yolundan çıkmalıdır. Bu bağlam küçük bir yatın, motorla yürüyen bir gemiye yetişip, onu geçecek olduğu çok düşük olasılıklı bir halde bile geçerlidir
Yol hakkı olan tekne rotasını ve hızını korumalıdır.Ancak yol vermesi gereken teknenin güvenlik açısından riskli olacak kadar yaklaşması durumunda ,yol üstünlüğü olan tekne çatışmadan kaçmak için gerekli eylemi yapmalıdır.
Gerek kara araçları, gerekse hava veya deniz aracı olsun, hepsinin kullanımı belirli kurallara bağlanmıştır. Karada olduğu gibi, denizde de farklı tip deniz araçlarıyla suları paylaşıyoruz. Denizdeki farklı tip deniz araçları genel olarak iki sınıfa ayrılabilir; yelken ile seyir yapan tekneler ve motor ile seyir yapanlar. Denizdeki çatışma kuralları bu iki ana tekne grubu üzerine kurulmuş ve uygulanmaktadır.
Denizde Çatışmayı Önleme kurallarına genel olarak bir göz atacak olursak;
- Karşı yönlerden gelen iki tekne var ise her tekne kendi sancak dönerek yol verir. Tıpkı karşı karşıya gelen iki araba gibi herkes kendi sağına yanaşarak geçiş yapar.
- Arkadan gelen tekne önündeki teknenin rotasından çıkar.
- Sancak tarafımızda seyreden bir tekne iskele bordasını görüyorsak (kırmızı ışığını), yol hakkı onundur. Rotasından çıkmamız gerekir. Sancakta olan teknenin yol hakkı vardır.
- Motor ile yol alan bir tekne, yalnızca yelken ile yol alan diğer tekneye yol verir.
- Manevra kabiliyeti olmaya, arızalı, balık avında olan balıkçı teknelerine yol verilir.
- 1 kısa düdük sancağa dönüyorum, 2 kısa düdük iskeleye dönüyorum, peş peşe 5 kısa düdük yolumdan çekil demektir.
- Her iki teknede yelken ile yol alıyorsa bu durumda;
- Yelkenle yürüyen iki tekneden rüzgarı sancaktan alan (sancak kontra tekne), yol hakkına sahiptir. Yani rüzgarı iskeleden alan tekne (iskele kontra tekne) yol verecektir.
- Her ikisi de rüzgarı aynı yönden alıyorsa, rüzgara daha yakın olan yani rüzgar üstündeki rüzgar altındaki teknenin yolundan çıkar.
Tabii ki bütün bu kurallara güvenip, yol hakkı side olsa bile karşı taraftaki tekne herhangi bir hamlede bulunmuyorsa siz yol verin. Unutmayın ki maalesef denizlerde bilgili insan sayısı çok az. Ayrıyetten karşıdan gelen tekne başka bir işle meşgul, dümeni kilitli, vs.. olabilir. Sonuçta, o teknelerde insanlar tarafından yönlendiriliyorlar ve her zaman için hata yapma olasılığı çok fazladır.
Genelde yelkenli teknelerin birincil öncelikli olduğu sanılır. Bu çok yanlış bilinen bir konudur. Normal seyir koşullarında, teknelerin birbirini görmeleri durumunda tekneler arasında yol öncelikleri şöyledir:
- Kumanda altında bulunmayan tekne.
- Manevra kabiliyeti sınırlı tekne,
- Yelkenli tekne,
- Kuvvetle yürütülen tekne.
Balıkçılıkla uğraşan tekne,
