Blog

Yelkenli Teknede Trim Ayar Araçları

Trim ayar araçları  sayesinde yelkenli teknelerde rüzgara göre bir takım ayarlar yapılır ve bu şekilde yelken seyri yapabiliriz. Bunlar yelkenlerin rüzgârdan en uygun şekilde yararlanabilmesi için kimi gözlenerek, kimi ise halatlarla kontrol edilen nesnelerdir.

Ana yelken trim ayar araçları

1. Ana Yelken İskotası
2. Ana Yelken Arabası
3. Mandar Gergisi
4. Pupa Palangası
5. Alt Yaka Gergisi
6. Kıç İstiralya
7. Pupa Palangası
8. Kanigam
9. Ana Yelken Arabası

Cenova/Flok ayar araçları

1. Cenova-Flok İskotası
2. Cenova-Flok Mandarı
3. Cenova-Flok Arabası
4. Cenova Tüyleri

 

Ana yelken ve Cenova-Flok tüyleri-Kurdelaları

Tüyler/Kurdelalar ana yelkenin güngörmez yakasında, cenovaların ise orsa yakasında küçük şeffaf pencereler üzerine yerleştirilen nesnelerdir. Bazı cenovalarda güngörmez yakasında da Kurdela olabilir. Bizler özellikle orsa ve apaz seyirlerinde bu tüyleri kullanarak yelken yüzeyindeki hava akımını kontrol ederiz.

 

Ana yelken ve Cenova-Flok İskotası

Yelkenlerin rüzgâra giriş açılarını ayarladığımız en fonksiyonel trim ayar aracıdır.

 

Ana yelken ve Cenova-Flok Mandarı

Mandar halatı yelkenleri direk tepesine basmak için kullanılır ve yelkenlerin mandar köşesine bağlanır. Havanın sertlik derecesine göre ya biraz daha gerilir (sert havalarda) ya da biraz boş (hafif havalarda) bırakılır. Derinliğin (Torun) yerini de ayarlamaya yardımcı olur.

 

Ana Yelken Arabası

Aynı iskotada olduğu gibi ana yelkenin rüzgâra giriş açısını ayarlar fakat iskota kadar fonksiyonel değildir. Öncelikle iskota kullanılır. Arabada bazı durumlarda rüzgâr altına kaçırılır, bazı durumlarda da bumbanın tekne orta hattını geçmemesi koşuluyla rüzgâr üstüne alınır.

 

Pupa Palangası

Apaz ve pupa seyirlerde bumba ve ana yelkenin arka yakasının gerginliğini ayarlayan ayar aracı.

 

Ana yelken alt yaka gergisi

Ana yelkenin torunu ayarlayan trim ayar aracı.

 

Kıç Istralya

Ana yelkenin torunun yerini ayarlayan, aynı zamanda gerildiği zaman doğal olarak baş ıstralyayı da geren ve cenovanın orsa yakasını düzleştirmeye yarayan trim ayar aracı.

 

Kaningam

Ana yelkenin orsa yakasını düzleştirmeye yarayan, torun yerini direk tarafina kaydıran bir trim ayar aracıdır.

 

Cenova-Flok arabası / Genoa-jib Traveler

Cenovanın farklı seyir tiplerine ve farklı şiddetteki hava koşullarına göre ileri veya geri alınarak helezonunu ve torunu ayarlamaya yarayan araçtır.

 

Vinç / Winch

Bir halattaki yükü almak veya boşaltmak için kullanılan araçlardır.

 

Seyirler Sırasında Yelken Tirimleri

Yelkenlerin Açısal Ayarlarının Yapılışı 

Iskotalar bilindiği üzere yelkenlerin tekneye göre olan açısını ayarlamak için kullanılan halatlardır.  Iskotalar yardımıyla yelkenlerin açılarını ayarlamak için kullandığımız terimler şunlardır:

• Laçka Etmek (Boşlamak)
• Boşunu Almak

 

Laçka Etmek

Iskotayı elimizden yavaş yavaş, istenilen miktarda bırakmak kaydı ile, yelkenin rüzgar ile yaptığı açıyı arttırmaktır. Kafayı açarken yani rüzgar altına dönerken, iskotayı laçka ederiz.

 

Boşunu Almak

Yelkenin ıskotasının çekilerek, yelkenin rüzgarüstüne doğru taşınması ve rüzgar ile yaptığı açının küçültülmesidir. Orsalarken, iskotanın boşunu alırız.

Orsa giden bir tekne, pupa gitmeye karar verdiğinde, kafayı açarak dönüşü başlatır. Bu dönüş esnasında ıskotasını yavaş yavaş laçka eder.  Öyle ki, ilk başta orsada 40 derece olan rüzgar ile yaptığı açı artık 180 derece olduğunda, yelkenin tekneye göre olan açısı Iskotanın boşlanmasıyla 15-20 dereceden 90 dereceye ulaşmıştır.

Bir diğer örnek de bu olaydaki ayarların ve de uygulamaların tam terslerinin gerçekleşeceği bir orsalama olayıdır. Bir tekne örneğin geniş apazdan dar apaza dönmek istediğinde orsalayacak ve iskotasının boşunu dar apaz açısını sağlayacak kadar almak gerekir.

 

TRİM TÜYLER

Yelken üzerinde, en iyi orsa seyrini yapabilmemiz için bize ipuçları veren tüyler vardır. Floğumuzun (ön yelken) ön yakasındaki sancak ve iskele tarafında bulunan tüyler bize yelkenin iki tarafındaki rüzgar akışını gösterir. Rüzgar üstünde bulunan tüy ile rüzgar altında bulunan tüyün birbirine paralel olması durumunda yelkenin iki tarafından da rüzgarın rahatça aktığını görebiliriz. En iyi orsa konumu iki tüyün birbirine paralel olarak arka yakaya doğru uçması durumunda gerçekleşmektedir.

 

Orsa Seyrinde eğer —— rüzgar üstündeki tüy oynuyorsa aynı zamanda rüzgar yelkenimizin ön yakasını terslemeye başlamıştır. Çünkü teknemiz artık fazla orsalamış ve yelken iki taraftan şişmeye çalışmaktadır. Bu durumda dümenimizi çok küçük açı ile kendimize çeker ve yelkenimiz rüzgarla dolup yol almaya başlayana ve tüyler paralel hale gelmeye kadar bekleriz ve sonra dümenimiz ortalar ve rotamıza devam ederiz.

 

Orsa Seyrinde eğer rüzgar altında ki tüy oynuyorsa, teknemiz yol almaya devam ediyordur, rotamızdan sapmışızdır ve orsadan uzaklaşıp, rüzgar altına doğru kaymışızdır. Orsada rüzgar altına tekneyi kaçırmamız demek, gideceğimiz noktadan uzaklaşmaya – yol kaybetmeye başlamışız demektir. Bu durumda dümeni karşıya iterek biraz orsaya girmemiz gerekmektedir. İki tüy paralel hale geldiğinde dümenimiz ortalayıp rotamıza devam ederiz.

 

Diğer seyirlerde aynı prensip geçerli olmak ile beraber dümenimizi oynatmadan, rüzgar üstü tüy oynadığında yelkenimizin boşunu alarak, rüzgar altı tüy oynadığında ise yelkenimizi boşlayarak tüylerimizi paralel hale getirebilir yani uygun trimi yakalayabiliriz.